1991-05-17 Per fiets in tachtig dagen naar Ecotopia

'Recycle to Ecotopia Tour' heet dit evenement, waarvan de organisatie berust bij de European Youth Forest Action (EYFA) in Sittard, een internationaal platform van milieugroepen. Verantwoordelijk voor het Nederlandse traject, zes etappes tussen Scheveningen en Nieuweschans, is het Jongeren Milieu Aktief (JMA), dat vorig jaar gestalte kreeg in Wageningen en zijn inspiratie onder meer put uit de dramatische kerstboodschap van koningin Beatrix in 1988: “Langzaam sterft de aarde en wordt het onvoorstelbare, het einde van het leven zelf, toch voorstelbaar.”

Woordvoerders van de club zijn K. Binnendijk (20) en R. Vermeulen (20), die milieuhygiene studeren in Wageningen en beiden slechts delen van de fietsmarathon meerijden. Dat doen verreweg de meeste deelnemers; ze beschikken over onvoldoende vrije tijd om de volle 2.400 kilometer af te leggen. Twintig jongeren lieten zich inschrijven voor het hele traject: acht Oostduitsers, zeven bewoners van de Baltische landen, twee Zweden, een Pool, een Rus en een Nederlander. Ze krijgen onderweg gezelschap van wisselende groepen, waarmee het totale aantal fietsers per etappe tot ver boven de honderd kan stijgen. Drie thema's lopen als een rode draad door de tocht, vertellen Binnendijk en Vermeulen. “Het eerste thema is de vervoersproblematiek en de daarbij behorende vervuiling. Het tweede is de moderne consumptiemaatschappij, die gebaseerd is op een eindeloos meer: meer consumptie, meer produktie, meer afval en dus ook meer verontreiniging. Het derde thema is de Oostzee, die tot de vuilste ter wereld behoort.

Al fietsend willen we proberen de belangrijkste veroorzakers daarvan in kaart te brengen.” Dat gebeurt van twee kanten, omdat de tour zich bij Hamburg splitst in een noordelijke en zuidelijke tak. De noordelijke gaat via Denemarken, Zweden, Finland, een stukje Rusland naar Estland. De zuidelijke tak loopt door Duitsland, Polen, Rusland, Litouwen en Letland. Men treft elkaar weer bij Kothla-Jaerve in Estland, waarna men gezamenlijk de laatste etappe aflegt. Deze dubbelroute betekent een vriendelijke omarming van de Oostzee, die ernstig te lijden heeft onder de lozing van chemicalien, vooral de gevreesde polychloorbifenylen (pcb's), en zware metalen. Ook is er sprake van overbemesting door fosfaten en nitraten, wat een wildgroei aan algen teweeg brengt, de beruchte 'groene soep', die het natuurlijke leven verstikt. Hoofdorganisator EYFA kreeg de laatste jaren enige bekendheid met bustochten 'op ecologische grondslag', die gepaard gingen met plaatselijke acties en demonstraties voor een schonere leefomgeving. Vorig jaar kwam daar een Europese fietstocht voor in de plaats, van Bergen in Noorwegen naar het Hongaarse Bugac, waar toen Ecotopia verrees. Binnendijk omschrijft de tijdelijke nederzetting als een “ecologisch droomdorp, waar milieu-activisten uit heel Europa ervaring en kennis uitwisselen”. Ze komen er in aanraking met milieuvriendelijke technieken op energiegebied en er zijn workshops over zure regen, broeikaseffect en de Oostzee.

De kost in Ecotopia is vrijwel geheel vegetarisch. Ook onderweg zal dergelijk voedsel worden genuttigd. De catering is namelijk in handen van gaarkeuken Den Troag (de trog) uit Sittard, onderdeel van de 'Federatie Kollektief Rampenplan', die uitsluitend vleesloze schotels verstrekt, zo mogelijk bereid uit grondstoffen van biologisch-dynamische herkomst. Geslapen wordt er tussen Scheveningen en Tudelinna in scholen, sporthallen, tenten en soms bij mensen thuis. In een reeks halteplaatsen nemen de fietsers deel aan betogingen, bijvoorbeeld tegen industrieëen die hun vuil in het oppervlaktewater lozen, aan milieumarkten en excursies, die naar natuurreservaten en ecologische boerderijen voeren.

Het begint al op 19 mei in Deventer met het planten van een boom door de wethouder milieuzaken, terwijl zijn collega in zusterstad Tartu (Estland) hetzelfde doet. Dat een van de rebellerende Baltische republieken als reisdoel is gekozen, heeft volgens Vermeulen en Binnendijk geen politieke achtergrond. “Het gaat om het milieu en dat is er ook in Estland slecht aan toe.” Zelf zullen ze het eindpunt, Ecotopia, niet bereiken. Vermeulen rijdt alleen het Nederlandse traject. Ook Binnendijk fietst mee tot Nieuweschans om zich later - op de zuidelijke tak - ter hoogte van Gdansk opnieuw bij het peleton aan te sluiten. Dan haakt ze aan de grens tussen Letland en Estland weer af en keert ze per trein naar Nederland terug. Noodgedwongen, omdat er examens in het verschiet liggen.

Source: http://www.nrc.nl/handelsblad/van/1991/mei/17/per-fiets-in-tachtig-dagen-naar-ecotopia-6967318